Alloplastyka stawu biodrowego – czym jest i po co się ją wykonuje

Przypadłości stawu biodrowego stają się coraz bardziej powszechne – są zwłaszcza domeną osób starszych. Pojawienie się dolegliwości wiąże się m.in. ze starzeniem tkanki łącznej, uwarunkowaniami genetycznymi, niewłaściwym trybem życia.

W przypadku młodych osób, schorzenie to wywołane jest m.in. złuszczeniem młodzieńczym kości udowej bądź kontuzjami (wypadkami).

Ważne! Głównym powodem pojawienia się problemu ze stawem biodrowym jest zwyrodnienie – stopniowa destrukcja pojedynczych jego części jak: chrząstki.

Zmiany zwyrodnieniowe dzieli się na pierwotne (zbyt duże obciążenie stawu wywołane m.in. nadwagą), wtórne (jednym z powodów może być deformacja głowy kości udowej, wywołana m.in. osteoporozą).

Chory staw objawia się szeregiem przykrych i uciążliwych dolegliwości, do których należą:

  • przewlekły ból (niewiele ustępujący po zastosowaniu środków przeciwbólowych)
  • ograniczenia zdolności ruchowych
  • trudności z wchodzeniem (schodzeniem) po schodach
  • problem ze wstawaniem z pozycji siedzącej

Ważne! Ruch zapobiega zmianom w stawach. Leczenie rozpoczyna się od zmiany trybu życia – najważniejsze to: spadek masy ciała oraz aktywność fizyczna (jazda na rowerze, systematyczne ćwiczenia).

W początkowym etapie choroby stosuje się fizykoterapię. Bardzo istotne jest włączenie niesteroidowych leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych – komponenta przeciwzapalna wpływa na zmniejszenie produkcji mediatorów zapalenia: lek działa protekcyjnie na chrząstkę, a jednocześnie przeciwbólowo. Chory powinien przyjmować leki nie tylko w czasie bólu – leczenie powinno być systematyczne i trwać 2 – 4 tygodnie (dobrze jest włączyć do terapii substytut diety na bazie glukozamin).

Choroba zwyrodnieniowa ma to do siebie, że postępuje. Jednakże dzięki aktywności fizycznej chorego, proces ten zostaje spowolniony i pacjent może dłużej „chodzić” na własnym stawie.

Jedynym skutecznym środkiem na pozbycie się przypadłości jest alloplastyka stawu biodrowego. Jest to zabieg ortopedyczny, polegający na zastąpieniu zużytych własnych powierzchni stawowych sztucznym stawem, czyli endoprotezą.

WHO zakwalifikowała alloplastykę stawową do jednej z najbardziej efektywnych procedur w medycynie.

W Polsce wykonuje się niemal 50 tys. takich zabiegów rocznie – choroba zwyrodnieniowa, to najczęstsza przyczyna wskazania do wykonania operacji.

Ważne! Chory powinien poddać się operacji, gdy nie ma jeszcze zmian wokół stawu (nie powstały jeszcze przykurcze). W przypadku ich wystąpienia, uzyskuje się gorsze efekty operacji (zabieg jest trudniejszy i trudniejsza jest późniejsza rehabilitacja).

Proteza stawu biodrowego jest wzorowana na anatomii stawu biodrowego, składa się z:

  • trzpienia
  • głowy
  • panewki

Dwa elementy implantu (część udowa zwana trzpieniem) wykonane są ze stopu metali bikompatybilnych (tolerowanych przez organizm). Owe elementy pokrywa substancja umożliwiająca przyrośnięcie implantu do kości (mikroporowaty stop tytanu bądź kryształki hydroksyapatytu). Wkład do panewki może być polietylenowy, ceramiczny lub metalowy. Głowa endoprotezy wykonana jest ze stopu metali bądź ceramiki.

Zarówno wybór rodzaju endoprotezy jak i wybór metody operacyjnej, uwarunkowany jest szeregiem czynników:

  • stopniem zaawansowania zmian zwyrodnieniowych
  • wiekiem pacjenta
  • stanem zdrowia

Odpowiedni typ endoprotezy dla chorego jest wybierany przez lekarza prowadzącego leczenie – po dokładnym badaniu klinicznym (ocenie badań dodatkowych).

Przez wzgląd na technikę mocowania endoprotezy, jak i również rodzaj komponentów zastosowanych w trakcie jej umieszczania w tkance, rozróżnia się następujące endoprotezy:

  • całkowite, częściowe
  • cementowe, bezcementowe, hybrydowe
  • związane, niezwiązane

Alloplastyka dzieli się na całkowitą (wymienia się panewkę i głowę), częściową (panewka pozostaje, resukuje się tylko głowę kości udowej i zakłada w to miejsce protezę).

Endoprotezoplastyka całkowita biodra może być:

  • Cementowa – składowe protezy mocowane są w kości przy użyciu cementu kostnego.
  • Bezcementowa – składowe protezy umiejscawia się w kościach na wycisk m.in. wkręcenie (bezpośrednie dopasowanie protezy do kości).
  • Hybrydowa – to połączenie wyżej wymienionych technik np. trzpień z głową – metodą cementową, panewka – metodą bezcementową.

Procedura zabiegu – przed operacją pacjent wykonuje badania laboratoryjne (ich zakres zależny jest od wieku i stanu ogólnego). Głównymi badaniami są:

  • morfologia
  • APTT
  • jonogram
  • grupa krwi
  • EKG (obowiązkowo po 40 – tym roku życia).

Alloplastyka stawu biodrowego przeprowadzana jest w znieczuleniu przewodowym, trwa 1 -1,5 godziny. Bardzo szybko po zabiegu pacjent rozpoczyna naukę chodzenia z lekkim obciążeniem operowanej kończyny dolnej.

Rekonwalescencja jest długotrwała, uwarunkowana indywidualnymi predyspozycjami pacjenta. Początkowo poruszanie odbywa się przy pomocy balkonika następnie kul. Bardzo ważne w powrocie do zdrowia jest przestrzeganie pooperacyjnych zaleceń m.in.

  • nie zginanie nóg w stawach biodrowych
  • nie krzyżowanie nóg
  • systematyczne spacery
  • ćwiczenia (bardzo ważną rolę w powrocie do zdrowia odgrywa rehabilitacja – pacjent wykonuje ćwiczenia pod okiem fizjoterapeuty i samodzielnie w domu)

Ryzyko pooperacyjnych powikłań jest niewielkie, ale jak w przypadku każdej operacji, może wystąpić. Najczęściej jest to:

  • zakrzepica żylna (wywołana brakiem ruchu)
  • infekcja (zakażenia mogą dotyczyć rany w obrębie skóry)

Rozwój technologiczny biomateriałów prowadzi do zmniejszenia sił tarcia elementów implantu, właściwego doboru ich wielkości a także pozwala na coraz dłuższe używanie protez (bez uszkodzenia współpracujących elementów oraz konieczności reoperacji).

Przeżywalność endoprotez to okres 15 – 20 lat, długość funkcjonowania zależy od wieku, trybu życia, stopnia zaawansowania choroby w chwili zabiegu.

Ważne! Endoprotezoplastyka stawu biodrowego kończy się sukcesem u 90% pacjentów.

Wszczepiona endoproteza, nie jest ograniczeniem w aktywności fizycznej – można jeździć na rowerze, na nartach, pływać (oprócz żabki). Należy tylko uważać i nauczyć się żyć z protezą.

Źródła:


T. Gaździk „Podstawy ortopedii i traumatologii narządu ruchu”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
D. Kusz „Kompendium ortopedii”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009 rok, nazdrowie.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz też:

Działy

Tagi

Popularne

Serwis używa plików cookie, korzystanie z serwisu oznacza zgodę na korzystanie z plików cookie - Polityka Cookies i Prywatności