Dostępność coraz nowocześniejszych i doskonalszych modeli endoprotez sprawia, że z roku na rok w Polsce wykonuje się coraz więcej zabiegów tego rodzaju. Operacyjne wszczepienie endoprotezy jest jednym z rozleglejszych zabiegów, który przeprowadzają ortopedzi. Implantacja endoprotezy stawu kolanowego zmniejsza ból w obrębie zoperowanego stawu i poprawia zakres jego ruchomości.
Endoprotezą nazywamy element, wykonany ze specjalnych biomateriałów, który wspomaga lub zastępuje funkcję utraconego narządu. Najczęściej u chorych przeprowadza się zabiegi endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego. Zabiegi te zazwyczaj przeprowadzano u chorych starszych, którzy często ukończyli już 55 lat.
Gwałtowny rozwój techniki sprawił, że na dzień dzisiejszy coraz więcej zabiegów przeprowadza się u ludzi młodych, jeśli spełniają oni odpowiednie kryteria. Sytuacje takie jak: przewlekły ból stawu niereagujący na leczenie zachowawcze, znacznego stopnia usztywnienie stawu czy stwierdzenie w badaniu obrazowym np. RTG cech zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych najczęściej kwalifikuje pacjenta do zabiegu wymiany stawu kolanowego.
Jak działa staw kolanowy i endoproteza stawu kolanowego
Staw kolanowy jest największym stawem człowieka. Prawidłowo, jego funkcja polega nie tylko na zginaniu i prostowaniu, ale także na niewielkich ruchach rotacyjnych, które występują przy ugiętym kolanie. W jego obrębie dochodzi do łączenia się kości udowej z kością piszczelową i rzepką. Staw kolanowy stabilizowany jest m.in. za pomocą systemu więzadeł i grubej, łacznotkankowej torebki stawowej. Pomiędzy kością udową, a piszczelową znajdują się specjalne struktury zwane łąkotkami. Ich rola polega na lepszym dopasowywaniu się powierzchni stawowych i z ich pomocą wyodrębnić możemy tzw. przedziały stawu kolanowego. Przedział przyśrodkowy z łąkotką przyśrodkową, który znajduje się po wewnętrznej stronie kolana i przedział boczny z łąkotką boczny, który obejmuje zewnętrzną stronę kolana stanowią częste obszary interwencji chirurgicznej.
Wyróżnić możemy endoprotezoplastykę częściową i całkowitą stawu kolanowego. W przypadku stawu kolanowego zazwyczaj stosuje się tzw. endoprotezy cementowe, czyli takie które mocowane są do kości za pomocą specjalnego kleju. Przed umieszczeniem implantów konieczne jest przygotowanie dla nich odpowiedniego miejsca m.in. poprzez usunięcie zdeformowanych i zwyrodniałych fragmentów kostnych. Wybór odpowiedniej protezy zależny jest od zakresu zmian zwyrodnieniowych, a także wieku i stanu zdrowia pacjenta.
Całkowita endoprotezoplastyka zarezerwowana jest najczęściej dla pacjentów z bardzo zaawansowanymi zmianami w obrębie stawu kolanowego. Zabieg ten polega na usunięciu obu zniszczonych przedziałów stawu kolanowego i zastąpieniu ich odpowiednią protezą. Wymianie ulegają zazwyczaj całe obie powierzchnie stawowe kości udowej i piszczelowej, co często wystarcza do powrotu funkcji stawu i ustąpienia dolegliwości bólowych pacjenta. Wymiana powierzchni stawowej rzepki, choć możliwa, nie zawsze jest konieczna do przeprowadzenia by uzyskać sukces terapeutyczny.
Przy niewielkich, niesymetrycznych uszkodzeniach czy urazach stawu kolanowego zastosowanie znajduje tzw. endoprotezoplastyka częściowa stawu kolanowego. Dotyczy ona m.in. zastąpienia jednego, niewydolnego przedziału stawu kolanowego endoprotezą, w sytuacji gdy drugi przedział jest w dobrym stanie ogólnym.
Zasada działania endoprotezy polega na odtworzeniu fizjologii pracy i działania stawu kolanowego. Jak mówi specjalista ortopedii, dr n. med. Juliusz Dec: „Już u części pacjentów nawet po 50 r.ż. pojawiają się zmiany zużyciowe w zakresie powierzchni stawowych doprowadzających do stałych bólów, wysięków i obrzęków kolana.”. Przywrócenie prawidłowej funkcji poprzednio upośledzonej kończyny stanowi główny cel przeprowadzania tego typu operacji. Dąży się do przywrócenia funkcji kończyny sprzed rozwoju choroby. Z punktu widzenia pacjenta, bardzo istotna jest redukcja bólu, którego nasilenie przed zabiegiem często skutkowało upośledzeniem codziennej aktywności.
Warto także wiedzieć, ile kosztuje endoproteza stawu kolanowego. Cena alloplastyki oscyluje zazwyczaj wokół 18 000 zł.
