Założeniem tego rodzaju kremów jest działanie przez czas dłuższy, wielogodzinny, zwykle w nocy, gdy czynność mitotyczna naskórka jest większa. Kremy te mają różne określenia:
- kremy odżywcze
- kremy nocne
- kremy wygładzające
- kremy zmiękczające
Kremy te powinny z jednej strony zapobiegać utracie wody przez tkanki i dostarczać jej aktywnie, z drugiej strony przez dobór składników przyczynić się do regeneracji tkanek. Typowy nowoczesny krem odżywczy jest emulsją w/o, o dużej zawartości oleju, o konsystencji stałej lub miękkiej, łub płynem o dużej lepkości. Typowy krem w/o zawiera 55% wody rozproszonej w lanolinie zawierającej 1—2% wosku pszczelego. Pielęgnacja wodna zawiera zwykle rozpuszczony uprzednio siarczan magnezu. Niekiedy część wody (5%) jest zastąpiona gliceryną. Czasem do kremów zmiękczających stosuje się emulsję o/w, która jednakże na skutek swego składu daje na skórze wrażenie emulsji w/o (Jellinek). W okresie gdy suchość skóry wiązano z niedostateczną zawartością tłuszczu, pojęcie działania zmiękczającego wiązano jedynie z natłuszczeniem skóry i stworzeniem nieprzepuszczalnej warstwy na powierzchni. Działanie zmiękczające określa się jako polegające na zwiększeniu zawartości wody w warstwie rogowej i na opóźnieniu ubytku jej zawartości.
Do stworzenia bariery nieprzepuszczalnej można używać:
- olejów mineralnych,
- wosków,
- węglowodorów,
- wazeliny i oleju parafinowego,
które mimo że są trudne do. stosowania w emulsji i że dają uczucie tłustości, są używane ze względu na działanie okluzyjne (w niskich stężeniach 2—5%); b) oleju silikonowego o działaniu hydrofobowym, który ma mniejsze działanie okluzyjne i przepuszcza parę wodną
- wosków zwierzęcych (głównie olbrot i wosk pszczeli, zwłaszcza w koldkremach)
- trójglicerydów
- alkoholi tłuszczowych (C12—Cis), m.in. alkoholu cetylowego.
Drugą kategorię produktów stanowią te, które tworzą warstwę tłuszczową, ale jednocześnie mają częściowo zdolność penetracji i w pewnym stopniu zatrzymania wody, zarówno pochodzącej z zewnątrz, jak i z tkanek głębszych. Do tych substancji można zaliczyć lanolinę i jej pochodne, sterole, niektóre estry kwasów tłuszczowych, lecytynę, skwalen i skwalan. Środki higroskopijne mają za zadanie przyciąganie i zatrzymanie wilgoci w warstwie rogowej, stąd pochodzi ich nazwa środków nawilżających. Niektórzy autorzy przeprowadzają jeszcze dalsze rozróżnianie, przyjmując podział na substancje zwilżające i sensu stricto nawilżające. Według tej definicji „zwilżająca” jest taka substancja, która absorbuje wodę, ale odgrywa rolę bierną w procesie uwodnienia, natomiast substancja nawilżająca odgrywa rolę aktywną, bowiem przez swą higroskopijność dostarcza wodę dla układu znajdującego się w równowadze w warstwie rogowej. Wśród środków higroskopijnych tradycyjną substancją jest gliceryna, glikol etylenowy, glikol propylenowy i sorbitol. Ułatwiają one przedłużony kontakt wody z naskórkiem, a ponieważ przy wysokich wartościach wilgotności względnej same absorbują wodę, wywierają w sensie ogólnym działanie zmiękczające. Stosowanie substancji silnie higroskopijnych spotyka się z zastrzeżeniem, że w warunkach niskiej wilgotności powietrza substancje te nie są w stanie zatrzymywać wody i może istnieć niebezpieczeństwo, że w tyra wypadku jeszcze bardziej wysuszają warstwę rogową, powodując skutek przeciwny do zamierzonego. W związku ze stwierdzeniem istnienia naturalnego czynnika nawilżającego, w warstwie rogowej podjęto badania nad wprowadzeniem do kremów nawilżających związków, które są częścią NMF i które mogą naśladować jego właściwości wiązania i zatrzymywania wody. Substancje rozpuszczalne w wodzie, wchodzące w skład NMF, są poznane, badania nad częścią rozpuszczalną w olejach są w toku. Wśród substancji rozpuszczalnych w olejach, które mogą mieć właściwości zmiękczające, wymienia się: olej z rośliny avocado, kiełki pszenicy, lanolinę i jej pochodne, tłuszcze produkowane do natłuszczania piór przez niektóre ptaki, np. kaczki i gęsi. Substancjom tym przypisuje się nie tylko działanie zmiękczające, ale i odżywcze, omówione są więc w rozdziale o środkach biologicznie czynnych.
Dodatkowe źródła i informacje:
[1] Pielęgnacja.
